Van School naar Vakantie: Waarom Hoogbegaafde en Hooggevoelige Kinderen Moeite Kunnen Hebben met Overgangen

De overgang van de schoolperiode naar de vakantieperiode kan voor veel hoogbegaafde en hooggevoelige kinderen een grote uitdaging zijn. Waar sommige kinderen direct ontspannen en genieten van de vrije tijd, kan deze overgang bij hoogbegaafde en hooggevoelige kinderen juist zorgen voor stress, prikkelbaarheid en emotionele uitbarstingen. In dit blog ontdek je waarom deze kinderen moeite hebben met overgangen en hoe je hen als ouder kunt ondersteunen.

Waarom is de overgang naar de vakantieperiode lastig?

Veel ouders herkennen het: de laatste schooldagen zijn geweest, de schooltas wordt opgeborgen en ineens is daar de vakantie. In plaats van ontspannen en blij te zijn, lijkt je kind onrustig, prikkelbaar of zelfs boos. Dit komt doordat hoogbegaafde kinderen (lees hier meer over hoogbegaafdheid) en hooggevoelige kinderen (lees hier meer over hooggevoeligheid) vaak moeite hebben met veranderingen en overgangen.

1. Structuur valt weg

Op school is er een duidelijke dagindeling: vaste lestijden, pauzes, en voorspelbare activiteiten. Dit biedt houvast en veiligheid. In de vakantie valt deze structuur ineens weg, wat voor hoogbegaafde of hooggevoelige kinderen kan voelen als chaos en onzekerheid.

2. Mentale en emotionele ontlading

Veel hoogbegaafde en hooggevoelige kinderen houden zichzelf staande tijdens de schoolperiode door zich aan te passen. Ze onderdrukken hun emoties en passen zich aan het schoolsysteem aan, wat veel energie kost. Zodra de vakantie begint en ze thuis in een veilige omgeving zijn, komt alle opgebouwde spanning los. Dit kan zich uiten in driftbuien, huilbuien of juist extreme vermoeidheid.

3. Overprikkeling van het schooljaar

Tijdens het schooljaar verwerken hoogbegaafde kinderen enorm veel informatie. Hun brein staat constant ‘aan’. De vakantieperiode betekent niet automatisch dat hun hoofd direct tot rust komt. De overgang van continu leren en presteren naar ontspanning kan juist leiden tot extra overprikkeling en frustratie.

4. Angst voor verveling

Hoogbegaafde kinderen hebben vaak een groot leerhonger en een enorme nieuwsgierigheid. De vakantie kan als ‘saai’ aanvoelen omdat er minder uitdaging is. Dit kan zorgen voor verveling, frustratie en zelfs boosheid.

Hoe help je je hoogbegaafde en hooggevoelige kind door deze overgang?

Gelukkig zijn er manieren om de overgang van de schoolperiode naar de vakantieperiode soepeler te laten verlopen. Hier zijn enkele praktische tips:

1. Bouw de overgang geleidelijk op

Maak de overgang minder abrupt door bijvoorbeeld in de laatste schoolweek al iets meer ontspanning in te bouwen. Zorg ervoor dat je kind niet van een vol schoolrooster ineens in totale rust belandt, maar bouw de structuur langzaam af.

2. Creëer een nieuwe structuur in de vakantie

Een vaste dagindeling kan veel rust geven. Dit hoeft geen strak schema te zijn, maar een globaal ritme helpt je kind om te weten wat er komt. Denk aan: ✅ Vaste tijden voor opstaan en naar bed gaan ✅ Een balans tussen rustmomenten en activiteiten ✅ Duidelijkheid over uitstapjes of vakanties

3. Geef ruimte voor ontlading

Veel hoogbegaafde en hooggevoelige kinderen moeten eerst ‘ontladen’ voordat ze kunnen ontspannen. Dit kan zich uiten in druk gedrag, huilbuien of juist extreme vermoeidheid. Geef je kind hier de ruimte voor en laat ze even bijkomen zonder direct allerlei plannen te maken.

4. Bied uitdaging op maat

Hoogbegaafde kinderen hebben uitdaging nodig, ook in de vakantie. Dit betekent niet dat je elke dag educatieve activiteiten moet organiseren, maar zorg voor prikkelende en interessante bezigheden, zoals: 🔹 Een vakantieproject waarin ze iets nieuws leren 🔹 Creatieve activiteiten zoals schilderen, bouwen of verhalen schrijven 🔹 Denkspellen, puzzels of escape rooms 🔹Samen iets doen zoals jachtseizoen of een foto-speurtocht (met zelf gemaakte foto's van de wijk)

5. Laat ze meedenken over de vakantieplanning

Hoogbegaafde kinderen vinden het fijn om autonomie te hebben. Geef ze inspraak in de vakantieplanning en laat ze meedenken over activiteiten of uitstapjes. Dit geeft hen een gevoel van controle en betrokkenheid.

6. Houd rekening met prikkelverwerking

Hooggevoelige kinderen nemen veel indrukken op en kunnen snel overprikkeld raken. Zorg voor een goede balans tussen actieve dagen en rustdagen. Plan na een drukke dag bijvoorbeeld een rustige dag in huis. Of doe in de ochtend een activiteit en plan de middag thuis om de prikkels te verwerken.

7. Leer je kind omgaan met verandering

Verandering is een onderdeel van het leven. Bespreek met je kind hoe ze met veranderingen kunnen omgaan. Je kunt ze leren dat gevoelens van onrust normaal zijn en dat deze vanzelf weer zakken.

Hoe herken je of je kind overprikkeld is?

Soms merk je niet direct dat je kind moeite heeft met de overgang naar de vakantie. Dit zijn enkele signalen dat je kind overprikkeld is:

- Sneller boos of gefrustreerd dan normaal - Moeite met slapen of juist extreem moe - Zich terugtrekken en minder willen praten - Veel huilen of emotioneel reageren op kleine dingen - Meer behoefte aan controle (zoals steeds willen weten wat de planning is)

Als je deze signalen herkent, geef je kind dan extra rust en ruimte. Verwacht niet dat ze direct kunnen schakelen, maar begeleid ze stap voor stap.

Maak van de vakantie een fijne tijd voor je kind én jezelf

De overgang van school naar vakantie kan voor hoogbegaafde en hooggevoelige kinderen lastig zijn, maar met de juiste aanpak kun je deze periode soepeler laten verlopen. Door rust, structuur en uitdaging te combineren, help je je kind ontspannen en genieten van de vakantie.

Wil je meer weten over hoe je je hoogbegaafde kind kunt ondersteunen in de vakantie? Of loop je zelf tegen uitdagingen aan? Neem gerust contact op voor een persoonlijke sessie