Hoogbegaafd en hoogsensitief kan samen gaan. Uit meerdere onderzoeken is gebleken dat 2,5 - 3% van de bevolking hoogbegaafd is en circa 20% van de bevolking hoogsensitief. Dat betekent dat niet alle hoogsensitieve kinderen meteen hoogbegaafd zijn.
Uit recent onderzoek van prof. Elke van Hoof blijkt dat circa 87% van de hoogbegaafde kinderen ook hoogsensitief is. Dat is een behoorlijk groot aantal. Tijd om hier dus aandacht aan te besteden.
Maar wat is nu hoogbegaafd?
In Nederland spreken we van hoogbegaafdheid wanneer een hoogbegaafd kind meer dan 130 punten scoort op een IQ test. Er zijn verschillende IQ tests, waarmee je de hoogbegaafdheid kunt testen. We weten ook dat hoogbegaafd inmiddels meer is dan een IQ alleen. Er spelen nog meer kenmerken mee bij een hoogbegaafd kind.
De definitie volgens het Deplhi-model is:
“Een hoogbegaafde is een snelle en slimme denker, die complexe zaken aankan. Autonoom, nieuwsgierig en gedreven van aard. Een sensitief en emotioneel mens, intens levend. Hij of zij schept plezier in creëren. Autonoom zijn: de mogelijkheid om eigen keuzes te maken.
Hoogintelligent in denken: complex, divergent denken. Een hoogbegaafd kind is vaak ook in staat om te denken op metacognitie niveau.
Snel: snelheid in denken. Een hoogbegaafd ‘hoofd’ staat (bijna) nooit stil. Een hoogbegaafd kind denkt 10 stappen vooruit, legt snel verbanden en praat vaak ook snel.
Creatief: een hoogbegaafd kind denkt ook vaak creatief. Een hoogbegaafd kind kan met verschillende oplossingen komen vanuit diverse invalshoeken. Hij denkt buiten de gebaande paden en “out of the box”.
Intens: grote intensiteit in denken, voelen én willen. Hier kun je bij een hoogbegaafd kind ook de sterke wil zien. Een hoogbegaafd kind wil vaak heel veel, het liefst meteen en houdt van afwisseling (dus kan snel doorgaan/ door willen naar het volgende). Sensitief: De gevoelswereld van een hoogbegaafd kind is intens. Alles komt met volle vaart, in volle nuance, heel precies en met de volle lading binnen.
Dit kan zorgen voor overprikkeling. Het verschilt per kind op welke zintuigen een hoogbegaafd kind overprikkeld kan raken. Omdat ouders vaak hun kind graag willen helpen bij die intense gevoelswereld en de hoogsensitiviteit, kan het helpen om hier hulp bij te zoeken.
Hoogbegaafd volgens Tessa Kieboom:
Naast het deplhi-model, heb je het “zijnsluik” van prof. Tessa Kieboom.
Zij heeft meerdere onderzoeken gedaan naar hoogbegaafdheid en geeft dmv het ‘zuinslijk’ weer dat hoogbegaafdheid meer is dan een IQ alleen.
Zij omschrijft hoogbegaafdheid in 2 luiken: het zogenoemde “denkluik” en het ‘zijnsluik voelen”.
Het ‘denkluik” omvat de intelligentie, creativiteit en motivatie.
Het “zijnsluik” omvat de lat hoog leggen, rechtvaardigheidsgevoel, hoogsensitiviteit en kritische instelling. Ook in dit model zie je dat hoogbegaafd zijn meer betekent dat een IQ alleen. Een hoog IQ (meer dan 130) betekent dan dat een kind hoog intelligent is. Wanneer je de zogenoemde “zijnskenmerken” herkent in jouw kind, spreek je van hoogbegaafd zijn. Vaak wordt dit nog door elkaar gehaald. Als ouder loont het dus om ook naar de overige kenmerken te kijken. Wil je dat ik met je mee kijk? Plan gratis en vrijblijvend een afspraak in.
Wat is nu hoogsensitief?
Hoogsensitiviteit heeft betrekking op de verhoogde gevoeligheid voor externe en interne prikkels. Hoogsensitieve kinderen ervaren emoties intenser, nemen subtiele details gemakkelijk waar en raken sneller overprikkeld, waardoor ze vaak behoefte hebben aan rust en een prikkelarme omgeving. Dit betekent echter niet dat een hoogsensitief kind zwakker is. Integendeel, hij beschikt over een verfijnd bewustzijn en diepgaand begrip van de wereld om hem heen. Subtiele informatie waarnemen
Een hoogsensitief kind neemt meer subtiele informatie bewust waar. Je zou kunnen zeggen dat de zintuigen verfijnder staan afgesteld. Een hoogsensitief kind absorbeert meer geluiden, ziet meer details, voelt anderen en sferen aan, is gevoelig voor labeltjes in de kleding en ruikt al op grote afstand de oliebollen of versgebakken broodjes. Al deze informatie komt in volle vaart binnen en wordt op een diepgaande manier verwerkt.
Overspoeld worden met informatie
Daarnaast kan een hoogsensitief kind ook overspoeld worden met informatie.
Je kunt het vergelijken met een computer. Je kunt van alles opslaan, maar wanneer de computer vol is, kun je niks meer opslaan. Je moet eerst dingen verwijderen van de computer en dan kun je weer nieuwe dingen opslaan. Zo werkt het ook bij hoogsensitieve en hoogbegaafde kinderen (eigenlijk werkt het zo bij iedereen ;-))
Wanneer een hoogsensitief kind dus een drukke dag heeft gehad met veel activiteiten en prikkels, kan het brein ‘vol ‘ zijn. Er kan dan niks meer bij.
Overgangen en nieuwe situaties
Een hoogsensitief kind kan ook moeite hebben met overgangen en nieuwe situaties. Deze activiteiten kunnen zorgen voor veel prikkels, waardoor overprikkeling op de loer ligt. Ook dan kan de computer weer sneller vol zijn en moet er eerst wat ‘verwijderd’ worden.
Intense emoties
Een hoogsensitief kind kan ook overprikkeld raken door de intense emoties die een hoogsensitief kind ervaart. De emoties zijn intens en kunnen op verschillende manieren geuit worden. Het ene hoogsensitieve kind trekt zich terug en het andere hoogsensitieve kind start een intense huilbui of driftbui.
Voor een hoogsensitief kind is het essentieel om te begrijpen dat de emoties er zijn en dat ze er mogen zijn. Het reguleren van de emoties kan een uitdaging zijn voor een hoogsensitief kind. Soms wil een kind naar het ‘nare’ gevoel wat het op dat moment ervaart. Als ouder speel je hierin een belangrijke rol.
Hoogbegaafd met hoogsensitieve kenmerken
Een hoogbegaafd kind met hoogsensitieve kenmerken kan ook vaak en sneller angstig zijn.
Een voorbeeld uit het boek van Tessa Kieboom:
“Wanneer er een man in de dakgoot staat om bijvoorbeeld de dakgoot schoon te maken”, denkt een gemiddeld kind van 4 of 5 jaar: wow, daar staat iemand op het dak.
Een hoogbegaafd kind denkt: oh nee, wat als de ladder valt? En is het niet glad in de dakgoot? En staat er niet teveel wind? Straks valt hij. Dan heeft hij heel veel pijn en dat zou heel erg zijn als die man veel pijn heeft. Een hoogsensitief kind kan zich helemaal inleven. Hij denkt meteen aan heel veel dingen die mis kunnen gaan op het dak, waardoor hij ook direct wil helpen bijvoorbeeld.
Op school kun je een hoogbegaafd kind herkennen aan bijvoorbeeld de hoeveelheid vragen/ zorgen bij een nieuwe activiteit/ situatie.
Stel dat de school bijvoorbeeld op schoolreis gaat. De leerkracht legt aan de kinderen uit waar ze naar toe gaan en wat daar te doen is. Voor een hoogbegaafd kind met hoogsensitieve kenmerken is dit te weinig informatie. Een hoogbegaafd kind heeft vragen als: is het daar wel veilig? Wat als ik de juf kwijt raak? Wat als ik naar de wc moet? Wat als ze me vergeten? Zal ik het eten wel lusten? Ben ik wel op tijd bij de bus? Deze vragen zorgen daarbij ook voor veel angsten. Het kan zelfs dat een hoogbegaafd kind zulke angsten krijgt dat het continu piekert over het schoolreisje, slechter slaapt en uiteindelijk enorm vermoeid raakt. Wanneer een hoogbegaafd kind zulke vragen stelt aan de ouders, kan het zijn dat ouders hier radeloos van worden.
Het helpt om deze vragen beantwoord te krijgen van de leerkracht.
Afwijzigingsgevoelig Hoogbegaafde kinderen hebben vaak een intense innerlijke beleving en zijn zeer gevoelig voor afwijzing. Dit geldt ook voor hoogsensitieve kinderen, die overgevoelig zijn voor prikkels en emoties van anderen Een voorbeeld van een kind dat afwijzingsgevoelig is. Lisa is een hoogbegaafd en hoogsensitief meisje van 7 jaar. Ze is erg perfectionistisch en heeft hoge verwachtingen van zichzelf. Ze wil graag alles goed doen en is erg kritisch naar zichzelf toe. Wanneer Lisa een fout maakt of kritiek krijgt, raakt ze snel ontmoedigd en voelt ze zich afgewezen. Dit kan leiden tot gevoelens van onzekerheid en een verminderd zelfvertrouwen bij Lisa.
Het is belangrijk om bij hoogbegaafde en hoogsensitieve kinderen zoals Lisa rekening te houden met hun afwijzingsgevoeligheid. Door positieve feedback te geven en de nadruk te leggen op hun inzet, kan hun zelfvertrouwen worden versterkt. Het creëren van een veilige en ondersteunende omgeving waarin fouten maken normaal is, is van groot belang. Hierdoor kunnen deze kinderen leren omgaan met afwijzing op een constructieve manier en hun talenten ten volle benutten.
Professionele begeleiding
Wanneer jij, als ouder, een hoogbegaafd kind hebt (met hoogsensitieve kenmerken), kan het voor jouw kind helpend zijn om je te verdiepen in hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit.
Als specialist hoogbegaafdheid en hooggevoelig&strong-willed specialist, helpt Nicole Lagerberg ouders van hoogbegaafde en hoogsensitieve kinderen. Deze kinderen, die de wereld intens ervaren en moeite kunnen hebben met emotieregulatie, hebben ontzettend veel kwaliteiten. Nicole Lagerberg helpt je om deze kwaliteiten in te zetten en helpt jou, als ouder, om jouw kind te leren omgaan met de intense emoties. En dat gun ik jou. Plan vrijblijvend een gesprek in of kijk bij mijn cursussen en gratis e-books wat ik voor jou kan betekenen