Hoogbegaafde kinderen worden vaak geassocieerd met buitengewone intelligentie en succes op school. Echter, hoogbegaafde kinderen kunnen ook kampen met gedragsproblemen. In dit blog zullen we dieper ingaan op de gedragsproblemen die hoogbegaafde kinderen kunnen laten zien. De gedragsproblemen kunnen zich zowel thuis als op school voordoen. Achter het gedrag zit altijd een behoefte. Laten we kijken naar de behoefte achter dit gedrag, zodat het hoogbegaafde kind zich gezien en gehoord voelt.
Het herkennen en ondersteunen van jouw hoogbegaafde kind met gedragsproblemen
Het herkennen en ondersteunen van jouw hoogbegaafde kind met gedragsproblemen is van cruciaal belang om hem/haar de juiste begeleiding en kansen te bieden. Hoewel ongeveer 2% - 3% van de kinderen hoogbegaafd is, worden sommige van deze kinderen over het hoofd gezien, met name als ze ook leer- en/of ontwikkelingsstoornissen hebben. Het is essentieel om dit tijdig te signaleren en actie te ondernemen.
Wat is hoogbegaafdheid?
Definitie van hoogbegaafdheid
Hoogbegaafdheid verwijst naar een buitengewone intellectuele capaciteit. Hoogbegaafde kinderen hebben een hoger cognitief vermogen en kunnen complexe problemen gemakkelijk begrijpen. Ze hebben vaak een uitstekend geheugen, kunnen snel informatie verwerken en hebben een groot analytisch denkvermogen. Hoogbegaafdheid is echter meer dan alleen intelligentie. Naast het cognitieve “denk” stuk, speelt bij hoogbegaafdheid ook het “voel” stuk (zijnsluik, Tessa Kieboom) een grote rol. Dit “voel” stuk omvat bij hoogbegaafde kinderen onder andere: hoogsensitiviteit, perfectionisme, faalangst, rechtvaardigheidsgevoel en de kritische instelling.
"Een hoogbegaafde is een snelle en slimme denker, die complexe zaken aankan. Een sensitief en emotioneel mens, intens levend. Autonoom, nieuwsgierig en gedreven van aard. Hij of zij schept plezier in creëren."
Tip: schrijf je in voor mijn gratis webinar over hoogbegaafdheid. Ik vertel je hoe je hoogbegaafdheid kunt herkennen, wat het inhoudt en welke kenmerken het heeft. Gun jou en je hoogbegaafde kind deze extra informatie en schrijf je gratis in!
Het herkennen van de verschillende gedragsproblemen
Jouw hoogbegaafde kind kan onder andere gedragsproblemen vertonen omdat de onderwijsbehoefte niet volledig wordt vervuld, waardoor hij/zij gefrustreerd en verveeld raakt. Gedragsproblemen kunnen zich uiten in hyperactiviteit, afleidbaarheid, impulsiviteit en problemen met klasgenoten.
Oorzaken en problemen van gedragsproblemen bij hoogbegaafde kinderen
Hoewel hoogbegaafde kinderen in staat zijn tot opmerkelijke prestaties, kunnen ze ook gedragsproblemen vertonen die zowel docenten als ouders voor uitdagingen stellen. Enkele veel voorkomende gedragsproblemen bij hoogbegaafde kinderen zijn:
perfectionisme en faalangst
onderpresteren
sociale problemen
emotieregulatie
overstimulatie
snel afgeleid
clownesk gedrag
Gedragsproblemen in de klas:
In de klas kunnen gedragsproblemen van hoogbegaafde kinderen zich op verschillende manieren uiten. Het is belangrijk voor docenten om alert te zijn op mogelijke signalen, zoals:
Verveling en ongeïnteresseerd. Hoogbegaafde kinderen hebben vaak behoefte aan uitdagende leerstof. Daarnaast hebben hoogbegaafde kinderen vaak minder herhaling nodig. Iedere dag hetzelfde horen én maken kan al snel vervelen. Dit kan leiden tot ongewenst gedrag zoals storend, clownesk gedrag.
Druk gedrag. Sommige hoogbegaafde kinderen zijn energiek en actief en kunnen daardoor moeite hebben met stilzitten en concentreren. Wanneer een hoogbegaafd kind de voorkeur geeft aan psychomotorische activiteiten, kan het stilzitten moeilijk worden.
Storend gedrag. Hoogbegaafde kinderen kunnen kritische vragen stellen, regels ter discussie stellen, door de klas heen roepen en moeite hebben met autoriteit. Dit kan voortkomen uit een behoefte aan meer diepgaande kennis en begrip. Een creatief begaafd kind kan bijvoorbeeld storend gedrag gaan vertonen, omdat hij bij rekenen en lezen niet zijn creatieve denkbrein kan gebruiken.
Gedragsproblemen bij hoogbegaafde kinderen thuis
Ook thuis kunnen ouders gedragsproblemen bij hun hoogbegaafde kinderen opmerken. Enkele tekenen die kunnen duiden op gedragsproblemen zijn:
Uitdagingen met emotieregulatie. Hoogbegaafde kinderen kunnen intenser reageren op situaties en moeite hebben met het reguleren van hun emoties, waardoor er bijvoorbeeld woede-uitbarstingen of frustraties ontstaan.
Perfectionisme in andere aspecten van het leven. Hoogbegaafde kinderen stellen vaak hoge eisen aan zichzelf, zelfs buiten schoolprestaties. Hierdoor kan het gevoel van ontevredenheid en faalangst ook thuis opkomen. Een cake bakken wat niet lukt, een tekening waar een streepje verkeerd gaat, de lego die niet in één keer goed in elkaar gezet kan worden of een fout bij een puzzel kan al zorgen voor faalangst.
Teruggetrokkenheid. Sommige hoogbegaafde kinderen kunnen zich gaan terugtrekken en zich geïsoleerd voelen, omdat ze niet begrepen worden. Dit kan eenzaamheid en negatieve gedachten tot gevolg hebben.
Zijn het wel gedragsproblemen bij hoogbegaafde kinderen?
Vaak worden bovenstaande punten benoemd als gedragsproblemen bij hoogbegaafde kinderen. Voor mij is het meer een kenmerk van hoogbegaafde kinderen. Alles komt intenser, in volle nuance en ongefilterd binnen. Een hoogbegaafd kind voelt, denkt en ervaart de wereld intenser. Heeft een hoogbegaafd kind dan direct een gedragsprobleem of is dit één van de eigenschappen, waar een hoogbegaafd kind (en ouder) mee kan leren omgaan? Wanneer je de juiste tools en inzichten hebt, kun je prima met deze “problemen” omgaan. Het geeft al inzicht wanneer een hoogbegaafd kind weet hoe hij in elkaar steekt en op welke manier het in zijn brein werkt.
Behoefte achter gedrag
Achter ieder gedrag zit altijd een onvervulde behoefte, ook bij hoogbegaafde kinderen.
Ik adviseer ouders en leerkrachten altijd om naar de behoefte achter het gedrag te kijken: waarom laat het kind dit gedrag zien? En, nog belangrijker, wat heeft dit kind nodig?
De 2 meest voorkomende behoefte van hoogbegaafde kinderen zijn:
Uitdaging. Hoogbegaafde kinderen hebben complexe en diepgaande leerstof nodig om hun intellectuele honger te s
tillen.
Emotionele ondersteuning. de emoties kunnen intens zijn, voor zowel het kind als de omgeving. Daarnaast voelen hoogbegaafde kinderen zich vaak onbegrepen, wat een eenzaam gevoel kan geven. Of hoogbegaafde kinderen kunnen gaan denken: zie je wel, ik ben gewoon dom, het zal wel aan mij liggen, ik doe het toch nooit goed. Inzicht in hun emoties en hoe jij, als ouder, deze kunt gaan erkennen zodat jouw kind zich weer beter in zijn vel voelt, kun je leren in Harmonie in huis.
Scholen en onderwijsbehoeften
Hoogbegaafdheid kan leiden tot problemen, voornamelijk omdat scholen niet voldoen aan de onderwijsbehoeften van hoogbegaafde kinderen. Het is van cruciaal belang om hoogbegaafde kinderen te herkennen en hen de juiste instrumenten te bieden. Plusklassen kunnen een positief effect hebben op de resultaten van hoogbegaafde kinderen. Leraren bieden bij voorkeur gepaste uitdagingen aan deze kinderen. Aanpassingen in de leerstof kunnen worden gedaan door te compacten, verrijken, verdiepen of versnellen.
Hoogbegaafde kinderen hebben behoefte aan instructie en begeleiding bij het leren, en het is belangrijk om het gevoel van competentie bij hen te bevorderen. Een essentieel onderdeel van een geslaagd schooljaar is ook vaak de leerkracht. Een klik met de leerkracht is van groot belang om een hoogbegaafd kind zijn potentieel volledig te laten benutten. Laat jouw hoogbegaafde kind zelf (maar ook samen, voor als de faalangst toeslaat) veel dingen uitzoeken en ontdekken. Lees hier meer informatie hoe je Happy met Hoogbegaafdheid wordt!
Samenhang met hoogsensitiviteit
Het komt ook voor dat je hoogbegaafde kind daarnaast ook nog hoogsensitief is. Als jouw kind zowel hoogbegaafd als hoogsensitief is, zal je jouw kind nóg beter moeten leren begrijpen en ondersteunen. Jouw kind heeft behoefte aan rust, stabiliteit, ruimte, maar ook juist aan uitdaging, onafhankelijkheid en autonomie.
Professionele hulp voor jouw hoogbegaafde kind met gedragsproblemen
Professionals spelen een cruciale rol bij het ondersteunen en helpen begrijpen van hoogbegaafde kinderen met gedragsproblemen. Jouw kind heeft een ander soort aandacht en ondersteuning nodig dan een kind dat niet hoogbegaafd is. Hoogbegaafdheid kan impact hebben op het hele gezin. Daarom help ik je graag.
Ik ben zelf moeder van 3 hoogsensitieve kinderen, waarvan 2 hoogbegaafd. Een pittige combinatie en hard werken, maar zij zijn ook direct de reden waarom ik mijn coachingspraktijk ben begonnen. Nadat ik heb geïnvesteerd in verschillende opleidingen, cursussen en trainingen over hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit kwam ik erachter dat ik zo graag andere ouders wilde helpen. Omdat ik zelf weet hoe vermoeiend het kan zijn en hoe hard werken het elke dag is. Ik help je om weer rust in huis te krijgen, om elkaar beter te begrijpen en te ondersteunen. Plan hier gratis je kennismakingsgesprek in waarbij we dieper ingaan op (de behoeftes van) jouw hoogbegaafde kind en waar ik jou bij kan helpen.