Hoogbegaafdheid wordt vaak gerelateerd aan oudere kinderen. Maar hoogbegaafdheid is een persoonlijkheidskenmerk en krijg je dus met de geboorte mee. Dit betekent dat je een sterk ontwikkelpotentieel hebt. Het is niet altijd makkelijk om te bepalen of jouw kleuter hoogbegaafd is. In dit blog lees je een aantal kenmerken van hoogbegaafde kleuters, hoe je het kunt herkennen én krijg je tips.
Kenmerken hoogbegaafde kleuters
Hieronder vind je een aantal kenmerken van hoogbegaafde kleuters. Deze kenmerken komen vaak voor bij hoogbegaafde kleuters.
Nieuwsgierigheid en vroege interesse: een hoogbegaafde kleuter is geïnteresseerd in de wereld om hem heen. Een hoogbegaafde kleuter wil graag van alles weten en kan jou wel 100 vragen op een dag stellen. Een hoogbegaafde kleuter stelt veel vragen over de wereld om hem heen en kan ook al bezig zijn met werelddingen.
Verbaal sterk: vaak zijn hoogbegaafde kleuters verbaal sterk. Ze gebruiken al vrij snel volzinnen en hebben een grote woordenschat. Het kan soms “toeval” lijken als een kind een moeilijk woord gebruikt. Een hoogbegaafde kleuter weet moeilijke woorden ook op de juiste momenten te gebruiken, waardoor het altijd klopt.
Vermogen om snel te leren: een hoogbegaafde kleuter kan snel informatie in zich opnemen. Een hoogbegaafde kleuter kan als een spons informatie opzuigen. Een hoogbegaafde kleuter kan ook ‘noodzaak’ hebben aan nieuwe informatie om zich goed te voelen. Het helpt dan om jouw hoogbegaafde kleuter vooral die informatie te geven (in plaats van: daar ben je nog niet aan toe of daar hoef je nog niet mee bezig te zijn). Het kan een hoogbegaafde kleuter enorm motiveren wanneer hij nieuwe kennis krijgt. Je kunt een hoogbegaafde kleuter ook vrij vroeg leren op welke manier hij aan zijn informatie kan komen. Informatieve boeken, artikelen of google kunnen hierin een uitkomst bieden.
Observatievermogen: een hoogbegaafde kleuter is enorm sterk in het observeren. Bijna niets ontgaat hem. Een hoogbegaafde kleuter ziet, voelt en hoort veel details die andere kinderen ontgaan.
Op zoek naar uitdaging: een hoogbegaafde kleuter houdt van uitdaging. Veel herhaling of makkelijke dingen zijn al snel saai. Dit kan als ouder behoorlijk uitdagend zijn, want wat kun je jouw kind aanbieden?
Hoe weet je of jouw kleuter hoogbegaafd is?
Het kan best lastig zijn om zelf te bepalen of jouw kleuter hoogbegaafd is. Ouders zijn vaak bang om hun kind te overschatten of reacties van de omgeving te krijgen dat je vooral niet zoveel druk op het kind moet leggen. “Laat het kind vooral lekker kind zijn”, krijg je dan te horen. En daar is inderdaad helemaal niks mis mee. Een hoogbegaafde kleuter heeft echter net een andere behoefte om “lekker kind te kunnen zijn” en het is super als jij hierop kunt aansluiten. Je kunt daarbij ook kijken naar:
Ontwikkel mijlpalen: je hebt de standaard mijlpalen van kinderen in de diverse boekjes staan. Vergelijk deze mijlpalen met jouw hoogbegaafde kleuter.
Observatie: herken je jouw kind in bovenstaande kenmerken? Observeer jouw hoogbegaafde kleuter goed en schrijf op wat opvalt.
Specialist: het kan nuttig zijn om met een specialist te praten die ervaring heeft met hoogbegaafde kinderen. Plan hieronder jouw kennismakingsgesprek in en ik kijk graag met je mee.
Uitdaging bij de opvoeding van hoogbegaafde kleuters
Het kan best een uitdaging zijn om een hoogbegaafde kleuter op te voeden. Als ouder kun je voor behoorlijk wat uitdagingen komen te staan, zoals:
Verveling: hoogbegaafde kleuters kunnen zich snel gaan vervelen wanneer ze onvoldoende uitgedaagd worden. Daarbij is de aandachtsspanne van een kleuter vaak nog niet heel groot, waardoor je het idee hebt dat jouw hoogbegaafde kleuter zich helemaal nergens op kan focussen. De manier waarop een hoogbegaafde kleuter deze verveling uit, verschilt per kind. Het ene kind wordt heel onrustig en is letterlijk op zoek naar prikkels, het andere kind wordt brutaal/ tegendraads en laat op die manier zien dat het zich verveelt. Het kijken achter het gedrag is hierbij dus essentieel.
Emotionele intensiteit: een hoogbegaafde kleuter is vaak gevoeliger voor prikkels en kan hierdoor overweldigd raken. Het gaat hierbij niet enkel om prikkels van buitenaf, maar het zijn vaak de prikkels van binnenuit die meespelen. Het inlevingsvermogen, de hoge lat, de frustratie als iets niet lukt. Jouw kind kan het duidelijk laten merken. Een hoogbegaafde kleuter ervaart de wereld intens en de uitbarsting is daarmee ook intens. Dit kan voor ouders pittig zijn. Het kan helpen om hierbij hulp te zoeken, zodat jouw kind leert omgaan met zijn intense emoties.
Sociale aanpassing; een hoogbegaafde kleuter denkt vaak anders, intens, snel en over andere zaken na dan leeftijdsgenootjes. De denkwijze en interesse van een hoogbegaafde kleuter kan enorm verschillen van leeftijdsgenootjes. Een leeftijdsgenootje speelt met de auto’s of poppen, terwijl jouw hoogbegaafde kleuter aan het bedenken is hoe het zwarte gat werkt én dat we de natuur moeten redden. Omdat leeftijdsgenootjes daar vaak helemaal niet mee bezig zijn en een hoogbegaafde kleuter hier dus geen herkenning vindt, gaat de hoogbegaafde kleuter zich vaak aanpassen. Wanneer een hoogbegaafde kleuter zich voor langere tijd gaat aanpassen, kan dit leiden tot onderpresteren en uiteindelijk tot een laag zelfbeeld.
A-synchrone ontwikkeling: aan de ene kant kan jouw hoogbegaafde kleuter heel duidelijk aangeven wat hij wil én hoe hij het wil. Het lijkt soms wel of je een debat aan het voeren bent met jouw hoogbegaafde kleuter. Aan de andere kant wil jouw hoogbegaafde kleuter zijn knuffel nog overal mee naartoe nemen, want dat vindt hij zo prettig. Dit kan een behoorlijke uitdaging zijn voor ouders. Ouders kunnen denken dat de hoogbegaafde kleuter blijkbaar al verder is in zijn ontwikkeling, want hij praat al als een volwassene. Dit heeft alles te maken met de a-synchrone ontwikkeling. Op het ene gebied loopt een hoogbegaafde kleuter ver voor en op andere gebieden is de hoogbegaafde kleuter even ver als leeftijdsgenootjes. De hoogsensitiviteit (link naar pagina) kan ervoor zorgen dat de intensiteit van de activiteiten en prikkels zorgen voor overprikkeling. Het kan daarom tegenstrijdig klinken dat de hoogbegaafde kleuter aan de andere kant ook behoefte aan veel informatie, uitdaging en nieuwe activiteiten. De balans vinden tussen overprikkeling en onderprikkeling is extra belangrijk, maar ook een hele zoektocht. Ik help je hier graag bij in mijn nieuwe workshop: “balans overprikkeling en onderprikkeling’.
Tips voor ouders van een hoogbegaafde kleuter
Hieronder vind je een aantal tips voor jou en jouw hoogbegaafde kleuter
Vertrouw op je eigen gevoel. Jij kent jouw kind het beste en jouw gevoel klopt. Als ouder ken jij jouw hoogbegaafde kleuter het beste en weet je ook wat het beste bij jouw hoogbegaafde kleuter past. Probeer los te laten wat de omgeving vindt dat jouw hoogbegaafde kleuter zou moeten kunnen. Bijvoorbeeld: op speelgoed staat vaak een leeftijdsindicatie. Voor hoogbegaafde kleuters klopt deze leeftijd vaak niet. Jouw hoogbegaafde kleuter speelt veel liever met speelgoed wat geschikt is voor kinderen die 2 jaar ouder zijn.
Geef ruimte aan de behoefte van autonomie. Een hoogbegaafde kleuter bepaalt heel graag zelf. Autonomie is een belangrijk onderdeel van hoogbegaafdheid. Probeer uit de machtsstrijd te blijven. Geef jouw hoogbegaafde kleuter keuzes.
Contact met ‘peers’. Op jonge leeftijd kan een hoogbegaafde kleuter al voelen dat hij “anders” is. Het is daarom aan te raden om met andere hoogbegaafde kleuters (of ontwikkelingsgelijken) in contact te komen. Hiervan leren ze dat zij niet de enige zijn die “anders” zijn en vaak zie je dat het spel ook heel anders verloopt. De kinderen kunnen bijvoorbeeld dezelfde interesse hebben of het naadje van de kous willen weten over een onderwerp.
Intense emoties serieus nemen. Een hoogbegaafde kleuter kan intense emoties laten zien. Neem deze intense emoties serieus en erken de emoties van jouw hoogbegaafde kleuter, ondanks dat jij vindt dat het misschien nergens over gaat. Wat voor jou een klein ding is, kan voor een hoogbegaafde kleuter een groot ding zijn. Probeer het niet te bagatelliseren of weg te drukken. Je kunt bijvoorbeeld zeggen: “ ik zie dat het je boos maakt” in plaats van “stop nu maar met dat drammen”.
Uitdagend spelen: een hoogbegaafde kleuter houdt er van om uitgedaagd te worden. Het kan soms een hele klus zijn om als ouder hieraan te kunnen voldoen. Het helpt om voldoende uitdagend, creatief en verrijkend materiaal aan te bieden. Op die manier kan jouw kind creatief aan de slag. Let ook niet altijd op de leeftijdsindicatie van het speelgoed. Vaak kan een hoogbegaafde kleuter speelgoed aan voor 2 jaar ouder. En nog leuker is om samen te spelen. Dan heeft jouw hoogbegaafde kleuter zowel verbinding als uitdaging. Een ideale combinatie.
En voor jezelf
Wanneer je jouw hoogbegaafde kleuter herkent in de kenmerken van een hoogbegaafdheid, kan het voor jou als ouder fijn zijn om mensen te vinden die hetzelfde meemaken. Ga dus actief op zoek naar ouders van hoogbegaafde kinderen. In diverse regio’s zijn er “peer groepen”, er zijn facebook groepen of er zijn “HB middagen’ waarbij je ook ouders leert kennen. Wil jij meer ouders ontmoeten en meedoen aan een peers4parents programma, waarin we alle onderwerpen van hoogbegaafdheid bij kinderen bespreken? Mail dan naar info@nicolelagerberg.nl en ik mail je de informatie.
Meer informatie over hoogbegaafdheid
Wil je alles weten over hoogbegaafdheid? Wil jij weten hoe het werkt bij jouw kind, zonder al die boeken te lezen? Schrijf je dan in voor de cursus “happy met hoogbegaafdheid”. Dit is een online cursus, waar je direct mee aan de slag kan. Ik leer je in deze cursus wat hoogbegaafd inhoudt, welke profielen er zijn, wat de executieve functies zijn. En je krijgt mijn 2 meest verkochte workshops “faalangst” en “intense emoties’ er gratis bij. Meld je nu aan en krijg direct toegang.
تعليقات