Hoogbegaafdheid is een term die steeds vaker voorbij komt. Maar wat betekent het eigenlijk om hoogbegaafd te zijn en hoe weet je of jij, of je kind, hoogbegaafd is?
In dit blog zullen we je informeren over hoogbegaafdheid en de kenmerken die hiermee gepaard gaan. Daarnaast zullen we ook ingaan op de vraag hoe hoogbegaafdheid bij ouders zich verhoudt tot hoogbegaafdheid bij kinderen.
Wat is hoogbegaafdheid?
Om te beginnen is het belangrijk om te begrijpen wat hoogbegaafdheid precies betekent. Hoogbegaafdheid verwijst naar een hoog ontwikkelingspotentieel op intellectueel gebied. Het betreft het vermogen om:
1. Complexe informatie snel begrijpen
Zogenaamde “kindertaal” is voor een hoogbegaafd kind niet nodig. Een hoogbegaafd kind kan al vrij snel moeilijke woorden onthouden en de betekenis op de juiste manier inzetten.
2. Onbegrensde verbanden leggen
Verschillende informatie op bijvoorbeeld 1 poster. Een hoogbegaafd kind ziet direct de samenhang en begrijpt waarom deze dingen er staan. Ook kan een hoogbegaafd kind verbanden leggen op een onbegrensde manier. Hij wordt nog niet gehinderd door kaders/ normen en regels.
3. Problemen op een creatieve 'out of the box' manier oplossen
Een hoogbegaafd kind kan problemen op verschillende manieren bekijken en oplossen. Hij komt met oplossingen die ‘out of the box’ zijn en wordt niet gehinderd door bepaalde kaders of regels. Tegenwoordig zijn er hele trainingen om volwassenen te leren creatief te denken. Een hoogbegaafd kind heeft deze eigenschap al in zich. Hoe fijn is het als deze eigenschap gestimuleerd kan blijven in de ontwikkeling van een hoogbegaafd kind?
Kenmerken van een hoogbegaafd kind
Hoogbegaafde kinderen zijn vaak nieuwsgierig, hebben een grote behoefte aan uitdaging en hebben de neiging om zich te vervelen als ze niet voldoende gestimuleerd worden.
Er zijn verschillende kenmerken die vaak worden geassocieerd met hoogbegaafdheid bij kinderen. Zo hebben hoogbegaafde kinderen vaak een uitgebreide woordenschat en een goed geheugen. Ze zijn geïnteresseerd in abstracte concepten en hebben het vermogen om op jonge leeftijd al snel complexe informatie te begrijpen. Hoogbegaafde kinderen kunnen op jonge leeftijd opvallen door de snelle taalontwikkeling, nieuwsgierigheid, en het vermogen om complexe concepten te begrijpen. Ze hebben vaak een intensere interesse in bepaalde onderwerpen dan leeftijdsgenoten en stellen regelmatig diepgaande vragen .Hoogbegaafde kinderen hebben vaak een sterke drang naar autonomie, stellen veel vragen en hebben een brede interesse in diverse onderwerpen. Deze kenmerken zijn echter niet bij alle hoogbegaafde kinderen in dezelfde mate aanwezig. Het is daarom belangrijk om naar het geheel van kenmerken te kijken en niet slechts naar één specifiek kenmerk.
Voorbeeld van Lisa, een hoogbegaafd kind
Op vierjarige leeftijd begon Lisa al te lezen en schrijven, terwijl haar leeftijdsgenoten nog bezig waren met de basisbeginselen van de taal. Ze toonde een ongekende passie voor boeken en verslond ze in een ongekend tempo. Daarnaast stelde ze voortdurend vragen waar haar ouders soms geen antwoord op wisten. Lisa had een opvallend goed geheugen en was in staat informatie te onthouden en deze op een creatieve manier toe te passen.
Op school vonden Lisa's leraren het moeilijk om haar bij te houden. Ze verveelde zich snel en had behoefte aan meer uitdaging. Lisa's leergierigheid en kritische denkvermogen stelden haar in staat om complexe wiskundige concepten te begrijpen die verder gingen dan het curriculum van haar leeftijdsgroep. Dit leidde echter soms tot frustratie, aangezien ze niet genoeg ruimte en middelen had om haar volledige potentieel te benutten.
Het voorbeeld van Lisa illustreert een hoogbegaafd kind dat op jonge leeftijd al opmerkelijk academisch presteert en verder gaat dan de normale verwachtingen voor haar leeftijdsgroep. Hoogbegaafde kinderen hebben vaak een unieke manier van denken en leren, die uitdaging, stimulatie en ondersteuning vereist om hen te helpen hun vaardigheden te ontwikkelen en te floreren.
Welke uitdagingen voor hoogbegaafde kinderen zijn er?
Er zijn ook verschillende uitdagingen waar een hoogbegaafd kind tegenaan kan lopen. Uitdagingen als: faalangst, perfectionisme of het omgaan met intense emoties (lees hier meer over de verschillende uitdagingen). De stigma’s die nog leven in de maatschappij kan het hoogbegaafde kinderen moeilijk maken om tot bloei te komen. En als ouder kun je je soms enorm eenzaam voelen, want je wordt door de omgeving niet begrepen.
Hoe verhoudt hoogbegaafdheid bij ouders zich tot hoogbegaafdheid bij kinderen?
Hoogbegaafde kinderen hebben vaak hoogbegaafde ouders, maar dit is niet altijd het geval. Hoogbegaafdheid is immers niet uitsluitend genetisch bepaald, maar kan ook worden beïnvloed door omgevingsfactoren en opvoeding. Hoogbegaafde ouders hebben vaak een beter begrip van de behoeften en uitdagingen waar hoogbegaafde kinderen mee te maken hebben. Ze hebben immers zelf ervaren hoe het is om 'anders' te zijn en kunnen hierdoor beter empathie tonen. Daarnaast kunnen hoogbegaafde ouders hun kinderen vaak op een positieve manier stimuleren en ondersteunen in hun ontwikkeling.
Hoewel het hebben van hoogbegaafde ouders voordelen kan bieden, kan het ook uitdagend zijn. Ouders kunnen hoge verwachtingen hebben van hun hoogbegaafde kinderen en kunnen soms moeilijk omgaan met fouten of teleurstellingen. Het is belangrijk voor ouders om een gezonde balans te vinden tussen ondersteuning en het geven van autonomie aan hun kinderen. Daarnaast is het van belang om rekening te houden met de individuele behoeften en interesses van het kind, in plaats van te focussen op prestaties alleen.
Tips voor ouders van hoogbegaafde kinderen
Het begint bij bewustwording. Wanneer jij, als ouder, je bewust bent van jouw hoogbegaafdheid en welke rol dit in jouw leven heeft gespeeld (in jouw opvoeding vroeger, op school, tijdens het sporten, met jouw vrienden), kun je verder. Vanuit daar kun je gaan kijken op welke manier jij de opvoeding wil doen en wat jij jouw kind wil meegeven. Misschien werd er vroeger van jou verwacht dat je alles perfect deed en dat fouten maken niet mocht. Het kan zijn dat jij dit nu onbewust meegeeft aan jouw kind in jouw handelen thuis. Of als je vroeger intense emoties kon hebben, maar dat je opmerkingen kreeg als: “stel je niet zo aan”, “niet zeuren, gewoon doorgaan”, “ben je nu alwéér aan het huilen”, kan het zomaar zijn dat je jezelf helemaal hebt afgesloten voor jouw emoties. En op welke manier geef je dit dan mee aan jouw hoogbegaafde kind? En vooral: wat wil jij meegeven aan jouw hoogbegaafde kind? Een hoogbegaafd kind heeft ook vaak een hoge mate van sensitiviteit en intense emoties. Om hierbij stil te kunnen staan, kan dit best veel vragen van jou als ouder. Wil je hier meer over weten? Volg mijn webinar “hoogbegaafdheid bij kinderen” of mijn workshop “intense emoties’.
Het is belangrijk om open te staan voor jouw eigen behoeften en de behoeften en interesses van jouw hoogbegaafde kind. Jouw kind kan misschien uitdagend gedrag laten zien. Wanneer je gaat kijken naar de behoeften achter het gedrag, kun je sneller begrip krijgen voor jouw kind. En dat helpt enorm in de verbinding met jouw kind.
“ Zijn wie je daadwerkelijk bent”, dat gun ik jou en jouw kind
Professionele begeleiding voor hoogbegaafdheid
Wanneer jij merkt dat hoogbegaafdheid een rol speelt in het leven van jouw kind, is het raadzaam om je verder te verdiepen in hoogbegaafdheid. Nicole Lagerberg begeleidt en ondersteunt al jaren ouders van hoogbegaafde kinderen. Het hebben van een hoogbegaafd kind vraagt iets anders van jou, als ouder. Een hoogbegaafd kind heeft meer behoefte aan uitdaging en autonomie, maar tegelijkertijd kan de wereld ze overweldigen en hebben ze jou, als ouder, zo hard nodig in de opvang van hun intense emoties.
Wil je meer weten? Kijk op de website bij de programma ‘s Harmonie in Huis of Happy met HB (link naar programma).
Wil je liever even sparren? Plan dan hier een gratis kennismakingsgesprek in.