3 vormen van perfectionisme die je tegenhouden

Perfectionisme wordt vaak gezien als iets moois: een teken dat je hoge standaarden hebt, dat je kwaliteit belangrijk vindt en dat je net dat beetje extra geeft. En ergens is dat ook zo. Maar dat is alleen wat zichtbaar is aan de buitenkant.

Wat als perfectionisme diep van binnen helemaal niet gaat over beter willen zijn, maar over jezelf beschermen? Beschermen tegen afwijzing. Tegen kritiek. Tegen falen. Voor veel vrouwen (zeker hooggevoelige vrouwen, ondernemende vrouwen, moeders die alles voor hun gezin doen) voelt perfectionisme als een schild. Een manier om controle te houden, om piekeren te voorkomen of om niet ‘door de mand’ te vallen. Maar die bescherming heeft een prijs.

Perfectionisme kost enorm veel energie. Het maakt je moe, onzeker en kritisch op jezelf. En het houdt je klein, terwijl je juist zoveel potentie hebt.

In dit artikel vertel ik over drie vormen van perfectionisme die vaak onbewust je energie leegtrekken namelijk: controledrang, people pleasing, en uitstelgedrag. Door ze te herkennen, kun je beginnen met loslaten op een zachte manier, niet door harder te werken.

1. De Drang naar Controle – “Als ik het niet doe, gaat het mis.”

De eerste, misschien wel meest herkenbare vorm: controle. Het hardnekkige gevoel dat jij alles moet overzien, fixen en regelen, want anders loopt het mis.

Veel vrouwen die ik coach (en ook moeders van gevoelige kinderen) zeggen dit letterlijk:

Controle voelt veilig. Het geeft het idee dat jij de gevolgen kunt managen. Maar psychologisch gezien is controledrang bijna altijd een reactie op angst: angst om fouten te maken, om kritiek te krijgen, om te falen, om afgewezen te worden.

En in de praktijk zie je het overal terug:

Als ondernemer

• Je herschrijft een simpele post vijf keer omdat er misschien “nog iets beter kan”.

• Je maakt eindeloze to-do lijsten zodat je het gevoel hebt dat je grip hebt.

• Je vindt het moeilijk om taken uit handen te geven, zelfs als je weet dat het je zou helpen.
  

Als moeder

• Je checkt ’s avonds laat nog even de school-app, "voor het geval dat" of je checkt welke spullen jouw kind de volgende dag allemaal nodig heeft.

• Je plant het decemberrooster alsof je een logistiek centrum runt. Je bent taxi, verzorger, klaagmuur, planningsassistent, inkoper, huishoudster en wasserette in 1.

• Je blijft bezig met regelen, zorgen, voorkomen, ook al weet je dat je lichaam eigenlijk rust nodig heeft.
  

Als hoogbewuste, perfectionistische vrouw

• Je bent voortdurend alert: “Wat heb ik gemist?”

• Vakantie voelt niet echt als vakantie, want in je hoofd blijf je ordenen, controleren, anticiperen.
  

Controle lijkt krachtig. Maar eigenlijk is het uitputtend. En het geeft maar een schijnveiligheid, want je kunt simpelweg niet alles beheren. Je kunt hierop reflecteren door jezelf de volgende vraag te stellen.

Reflectievraag: Waar in mijn leven probeer ik grip te houden uit angst dat het anders fout gaat? En wat zou er gebeuren als ik daar 10% meer vertrouwen zou toelaten?

2. People Pleasing – “Als zij maar gelukkig zijn.”

People pleasing is misschien wel het meest vermoeiende masker van perfectionisme. En tegelijkertijd voor heel veel vrouwen herkenbaar, ook ik maak me er schuldig aan. Je focus verschuift continu naar de ander: Wat vinden ze van me? Ben ik wel aardig genoeg? Doe ik het goed? Doe ik niemand pijn?

Voor hooggevoelige vrouwen is dit extra intens, omdat je emoties van anderen sneller voelt. Je bent van nature afgestemd op sfeer en harmonie — maar als je niet oppast, raak je jezelf helemaal kwijt.

Herkenbaar?

In je gezin

• Je zegt ja tegen helpen, koken, ophalen, regelen, terwijl je lijf al lang roept dat je op bent.

• Je slikt irritatie in om de vrede te bewaren.

• Je voelt haarfijn wat je kinderen nodig hebben, maar vergeet te voelen wat jij nodig hebt.
  

In je onderneming

• Je doet nét teveel gratis.

• Je durft geen grenzen te stellen (qua tijd of prijs) omdat je bang bent dat klanten je “lastig” vinden.

• Je houdt feedback tegen omdat je niemand wil teleurstellen.
  

In je relaties

• Je past jezelf aan.

• Je relativeert jouw pijn. Want: de ander heeft het al moeilijk genoeg of hij/ zij heeft ook veel meegemaakt.

• Je kiest vrede boven waarheid en slikt daardoor veel woorden in of vermijdt lastige gesprekken. Je wilt de ander geen pijn doen.
  

Mensen tevreden houden geeft misschien tijdelijk rust. Maar het kost je identiteit. En het maakt dat je opbrandt, omdat je geeft vanuit angst, en dat geeft geen energie maar leegte. Je kunt hierop reflecteren door jezelf de volgende vraag te stellen.

Reflectievraag Herken je dat je precies voelt wat een ander nodig heeft, maar nauwelijks meer voelt wat jij nodig hebt?

3. Uitstelgedrag – “Ik begin pas als alles perfect is.”

Deze is subtiel, maar zo verraderlijk. Ook deze vorm is voor mij heel herkenbaar en heeft me lang in de tang gehouden.

Uitstelgedrag bij perfectionisten voelt vaak heel logisch: Je moet eerst meer kennis, meer rust, meer tijd, meer duidelijkheid, meer zelfvertrouwen hebben voor je kan doen wat je wilt.

Maar eigenlijk is uitstelgedrag niet luiheid. Het is angst.

Zolang je uitstelt, hoef je niet zichtbaar te worden. Hoef je geen fouten te maken. Hoef je niet teleurgesteld te worden.

En dus blijf je hangen in voorbereiden, plannen, onderzoeken, twijfelen. Met als resultaat dat je creatieve energie en potentie langzaam uitdoven.

Voorbeelden uit de praktijk:

Ondernemers

• Je website blijft in concept staan omdat de kleuren nog niet perfect voelen.

• Je hebt 12 podcast-ideeën maar geen publicatie.

• Je wacht tot je klaar bent, maar klaar ben je nooit.
  

Moeders

• Je weet dat structuur helpt, maar je blijft maar wachten op “een beter moment” om eraan te beginnen. Het bekende "morgen is een goede dag " of 'maandag begin ik echt' principe.

• Je wil rust voor je gezin, maar je blijft hangen in plannen in plaats van doen.
  

Hoogbewuste vrouwen

• Je start honderd notities, maar voert er geen één uit.

• Je barst van de ideeën maar blijft hangen in “straks”, “morgen”, “als de kinderen ouder zijn”, “als ik meer energie heb”.
  

De ironie? De groei waar je naar verlangt komt pas door het te doen. Niet door te wachten tot het perfect is. Want het is voor jezelf nooit perfect genoeg. Ik heb geleerd dat het niet perfect hoeft te zijn, maar juist dat er ook fouten in mijn blogs, posts, podcasts etc. mogen zitten. Maar dat heb ik alleen geleerd door te doen in plaats van te blijven uitstellen. Je kunt hierop reflecteren door jezelf de volgende vraag te stellen:

Reflectievraag: Wat stel jij al te lang uit omdat je bang bent dat het niet goed genoeg is?

De weg vooruit is zachtheid, niet harder werken

Alle drie vormen van perfectionisme — controle, pleasegedrag en uitstelgedrag — zijn eigenlijk beschermingsmechanismen. Je brein probeert je veilig te houden door risico’s te vermijden.

Maar veiligheid is niet hetzelfde als leven. En het is zeker niet hetzelfde als vrijheid.

De weg vooruit is niet nóg meer je best doen. Niet harder rennen. Niet hogere eisen stellen.

De weg vooruit is zachtheid.

• Zachter worden voor jezelf.

• Je eigen behoeften serieus nemen.

• Moediger keuzes maken, op een tempo dat past bij jouw systeem.

• En stap voor stap ruimte creëren om jouw energie terug te winnen.

Stap 1 in dit proces bij perfectionisme

Bewustwording is de eerste én belangrijkste stap. Wanneer je deze patronen ziet, kun je kiezen.Kiezen voor vertrouwen in plaats van controle. Voor jezelf in plaats van pleasegedrag. Voor doen in plaats van eindeloos voorbereiden.

En precies daar ontstaat vrijheid en rust.

En een leven dat echt klopt met wie jij bent.

Coaching bij perfectionisme

Als je merkt dat perfectionisme je al te lang klein houdt. Als je voelt dat je steeds verder van jezelf afdrijft. Of als je simpelweg verlangt naar meer rust, helderheid en vrijheid in je hoofd en leven.

Dan hoef je dat niet alleen te doen.

In mijn programma Break Free begeleid ik hoogbewuste vrouwen en moeders die precies hiermee worstelen: de druk om het goed te doen, het continu aanstaan, de innerlijke kritische stem, de angst om te falen of te worden afgewezen. We werken samen aan meer zelfvertrouwen, zachtheid, grip op je energie en ruimte om keuzes te maken die écht bij jou passen.

Geen zware trajecten. Geen oordeel. Geen moeten. Maar liefdevolle begeleiding, helderheid, praktische tools en een plek waar jij even mag ademen. Wil je samen onderzoeken of dit jou kan helpen?

Stuur me gerust een berichtje. Het hoeft niet groots of perfect. Gewoon delen waar je nu staat, wat je voelt en waar je tegenaan loopt.

Ik kijk met je mee, helemaal vrijblijvend. En samen onderzoeken we of Break Free past bij wat jij op dit moment nodig hebt.

Je bent welkom. Meer dan je misschien denkt.